اثرات فرآوری بر کیفیت و استفاده از خوراک در نشخوارکنندگان
فرآوری خوراک ممکن است با روش های فیزیکی، شیمیایی، حرارتی یا سایر روش ها انجام شود. هدف از فرآوری خوراک تغییر شکل فیزیکی یا اندازه ذرات، بهبود خوش خوراکی، افزایش قابلیت هضم و از بین بردن عوامل بیماری زا و سایر مواد مضر موجود در خوراک است.
اثرات فرآوری بر پروتئین جیره
در یک مطالعه، افزایش جذب پروتئین و اسید آمینه با پلت کردن حتی زمانی که پلت ها مجدداً آسیاب شده بود مشاهده شد (جدول 1). با این حال، چنین بهبودی عمدتاً در مورد سبوس گندم و جوانه گندم مشاهده شد، ولی برای دانه سایر غلات مشاهده نشد. این تاثیر را میتوان به تخریب فاکتورهای مضر حساس به حرارت نسبت داد که هضم و استفاده از پروتئین را مختل می‌کنند.
جدول 1: قابلیت هضم پروتئین و اسیدهای آمینه سبوس گندم در فرم پلت و آردی
| ماده مغذی | پلت | آردی |
|---|---|---|
| پروتئین | 67 | 59 |
| آرژنین | 89 | 87 |
| هیستیدین | 90 | 85 |
| ایزولوسین | 90 | 79 |
| لوسین | 86 | 77 |
| لیزین | 82 | 71 |
| متیونین | 95 | 84 |
| فنیل آلانین | 87 | 80 |
| ترئونین | 86 | 76 |
| والین | 83 | 75 |
حرارت خشک (15 دقیقه در دمای 120-130 درجه سانتیگراد)، به دلیل تغییر در ساختار پروتئین ها (کازئین، پودر ماهی، کنجاله سویا، کنجاله بادام زمینی، کنجاله پنبه دانه) استفاده از پروتئین جیره را بهبود می بخشد. در عمل به نظر میرسد این تاثیر به دلیل کاهش محلولیت پروتئین ها و در نتیجه کاهش غلظت آمونیاک در شکمبه و بهبود تعادل نیتروژن در گاوهای شیری ایجاد میشود.
تاثیر بر تولید شیر
در یک مطالعه، استفاده از کنجاله سویا حرارت داده شده، بدون تغییر در محتوای پروتئین شیر (به ترتیب 2.84٪ و 2.86٪) باعث افزایش تولید شیر از 26.8 به 30.8 لیتر در روز در اوایل شیردهی شد. این درحالی است که هیچ پاسخی در طول هفته های بعدی شیردهی مشاهده نشد. عملیات حرارتی بیش از حد می تواند جذب اسیدهای آمینه را در روده کوچک کاهش دهد. بر این اساس فرآوری حرارتی بیش از حد، قابلیت هضم پروتئین در روده کوچک را از 72 درصد به 54 درصد کاهش داد.
اثرات فرآوری خوراک بر چربی جیره
گنجاندن چربی در جیره به دلیل افزایش زمان نشخوار، کاهش سرعت تخلیه شکمبه و ترشح واسطه های شیمیایی ناشناس که بر مرکز سیری اثر دارند، بر میزان ماده خشک مصرفی گاوها تأثیر منفی می گذارد. با این حال، پیشرفت هایی در تولید چربی های محافظت شده صورت گرفته که با استفاده از آنها می توان چنین مشکلاتی را کاهش داد. فن آوری هایی که در حال حاضر برای این اهداف به کار گرفته شده اند به شرح زیر است:
ژل های کامپوزیت چربی
در این روش قطرات چربی درون ماتریکس پروتئین ژله ای قرار می گیرند که در آن چربی ها در برابر تخریب، تغییر یا حذف از ژل در طول عبور از شکمبه محافظت می شوند.
نمک های کلسیم اسیدهای چرب با زنجیره بلند
این محصولات از واکنش گروه کربوکسیل اسیدهای چرب با زنجیره بلند و نمک های کلسیم تهیه می شوند. آنها بالاترین قابلیت هضم روده ای را دارند و به عنوان منبع اضافی کلسیم عمل می کنند.
از نظر پرورش دام، به خوبی پذیرفته شده است که چربی محافظت شده با به حداقل رساندن کاهش وزن بدن و تسریع افزایش وزن بدن پس از زایمان، به عملکرد تولید مثل گله کمک می کند. افزایش قابل توجه 5.5 تا 24 درصد در بازده FCM نیز هنگام تغذیه چربی محافظت شده در اوایل و اوج شیردهی مشاهده شد که احتمالاً به دلیل دریافت انرژی بیشتر و استفاده کارآمدتر از چربی توسط غده پستانی قبل از اوج تولید است. از نظر اقتصادی، تغذیه با چربی محافظت شده به دام شیری علاوه بر بهبود عملکرد تولید مثل و شیردهی، سودی معادل 1.3 دلار آمریکا به ازای هر گاو در روز به همراه دارد.
اثرات فرآوری خوراک بر ویتامین ها
در یک مطالعه، محتوای ریبوفلاوین در هنگام آسیاب شدن ذرت نسبت به زمانی که به شکل دست نخورده تغذیه می شد، بیشتر بود. پاسخ‌های مشابهی در مورد یونجه خرد شده مشاهده شد که در آن مقدار تیامین سنتز شده در شکمبه 2-3 برابر نسبت به یونجه سالم افزایش یافت. افزایش مقادیر یافت شده هنگام تغذیه ذرت یا یونجه آسیاب شده به دلیل غلظت بیشتر کربوهیدرات ها و مواد محلول در آب در هر گرم خوراک خشک خورده شده و در نتیجه افزایش باکتری های شکمبه بود.
با این حال، به دلایل زیر باید از آسیاب ریز اجتناب شود:
- آسیاب ریزتر باعث افزایش اتلاف مواد می شود.
- آسیاب ریزتر ممکن است باعث کاهش مصرف خوراک شود(کاهش خوش خوشخوراکی)
- آسیاب ریزتر باعث افزایش سرعت عبور از دستگاه گوارش می شود
- آسیاب ریزتر ممکن است باعث اختلالات گوارشی شود
- آسیاب ریزتر برای گاوهای شیری باعث کاهش چربی شیر می شود
از طرف دیگر، پلت کردن معمولاً تهاجمی ترین فرآیند در برابر ویتامین ها به دلیل قرار گرفتن در معرض گرما است. با این حال، با دمای پلت کردن تا 80 درجه سانتیگراد، تخریب ویتامین کم یا اصلاً وجود ندارد. در دماهای پلت بالاتر، تغییرات شیمیایی می‌تواند پایداری برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین C را کاهش دهد که در این حالت به راحتی اکسید شده و از بین می‌رود.
اثرات فرآوری روی مواد معدنی
آسیاب کردن اغلب مصرف خوراک را بهبود می بخشد و همچنین ممکن است فلزات را به خوراک اضافه کند. به عنوان مثال، مشخص شد که آسیاب تفاله مرکبات توسط آسیاب Wiley به طور قابل توجهی آهن، روی، مس، سدیم و منگنز را به شکل فلزات ریز پودر شده افزایش می دهد.
اثرات فرآوری بر سایر مواد موجود در خوراک
عملیات حرارتی خوراک‌ها به ویژه در مواردی که موادی مانند پنبه دانه یا سویا در جیره گنجانده میشود، مفید است. حرارت دادن چنین موادی در دمای 150-140 درجه سانتیگراد به مدت 3-2 دقیقه منجر به از بین رفتن سموم و مهارکننده های طبیعی موجود در خوراک (گوسیپول آزاد در پنبه دانه، مهار کننده های تریپسین در سویا و آمیگدالین در دانه کتان) می شود و در نتیجه ارزش غذایی آنها را بهبود می بخشد. . در مطالعه‌ای در مورد آلودگی خوراک‌ها به سالمونلا، گزارش شد که حرارت دادن پودر گوشت آلوده به طور طبیعی در دمای 85 درجه سانتیگراد به مدت 7 دقیقه می‌تواند ارگانیسم‌های سالمونلا را از بین ببرد. پاسخ مشابهی هنگام پلت کردن مواد خوراک مشاهده شد. در یک مطالعه با استفاده از 14 نمونه خوراک آلوده مشخص شد که 14 نمونه پس از پلت کردن، از نظر سالمونلا منفی بودند.
