تغذیه به عنوان ابزاری برای کمک به سازگاری گاوهای شیری با استرس گرمایی
پاسخ تولید به استرس گرمایی ممکن است بسته به عواملی مانند نژاد گاو، اندازه بدن، تولید شیر و درجه قرار گرفتن در معرض استرس گرمایی متفاوت باشد. چندین استراتژی تغذیه وجود دارد که به گاوهای شیری کمک می کند تا با آب و هوای گرم سازگار شوند.
حیوانات زمانی که دمای بدن بالاتر از محدوده بهینه مشخص شده برای فعالیت عادی داشته باشند، تحت تنش گرمایی قرار می گیرند، زیرا کل بار حرارتی بیشتر از ظرفیت دفع گرما است.
گاوهای شیری مناطق معتدل، مستعد استرس گرمایی هستند و اغلب در آب و هوای گرم یا زمانی که برای بهبود ژنتیکی نژادهای محلی به مناطق گرمسیری یا نیمه گرمسیری وارد می شوند، کاهش قابل توجهی در مصرف خوراک و بهره وری نشان می دهند. ما نگاهی به برخی از استراتژی های تغذیه ای می اندازیم که به سازگاری گاوهای شیری با شرایط استرس گرمایی کمک می کند.
اثرات استرس گرمایی
در شرایط استرس گرمایی، حجم زیادی از گردش خون به جای هدایت شدن به سمت شکمبه برای تحریک غدد عرق به سمت پوست می رود. با کاهش تحرک شکمبه، فقط مقدار کمی خوراک به سمت قسمت های پایین دستگاه گوارش حرکت می کند، در نتیجه باعث احساس سیری در حیوان می شود.
انرژی بیشتری مصرف می کند
حیواناتی که تحت استرس گرمایی هستند نه تنها خوراک کمتری می خورند بلکه وزن کمتری به ازای خوراک مصرفی می
گیرند. حیوانات انرژی بیشتری را صرف فعال کردن فرآیندهای دفع گرما مانند تعریق، ضربان قلب و تنفس می‌کنند و تنها مقدار کمی انرژی برای اهداف تولیدی باقی می‌ماند.
بر فعالیت پانکراس تأثیر می گذارد
استرس گرمایی همچنین بر فعالیت پانکراس و ظرفیت آن برای تولید آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها تأثیر می‌گذارد و در نتیجه بهره وری هضم و جذب برای اهداف تولیدی را کاهش می‌دهد.
کیفیت و بازدهی خوراک دام
استرس گرمایی علاوه بر اثراتی که بر روی حیوانات دارد بر بازدهی و کیفیت خوراک دام نیز تأثیر می گذارد. بر این اساس، استرس گرمایی علاوه بر کاهش پایداری ویتامین ها و افزایش سطح مایکوتوکسین در خوراک باعث غیرفعال شدن آنزیم ها و کاهش سنتز متابولیک نیز می شود.
9 استراتژی تغذیه ای موثر بر استرس گرمایی
برای حیوانات تحت شرایط تنش گرمایی، توصیه اکید این است که ترکیب جیره مدیریت شود تا مواد مغذی ضروری را به درستی تامین کند. همچنین زمان و دفعات تغذیه باید در نظر گرفته شود و آب به میزان کافی تامین گردد.
1 – نسبت کنسانتره به علوفه
کاهش مصرف خوراک تحت تنش گرمایی ممکن است تا حدی با افزایش انرژی قابل سوخت و ساز و تراکم مواد مغذی جیره بهبود یابد. این ممکن است برای افزایش تولید شیر از نظر تغذیه ای و احتمالاً از نظر اقتصادی امکان پذیر باشد، مخصوصا اگر کنسانتره در دسترس و نسبت قیمت شیر به کنسانتره مطلوب باشد. نیاز انرژی قابل سوخت و ساز برای نگهداری در دمای 30 تا 40 درجه سانتیگراد در مقایسه با 18 تا 20 درجه سانتیگراد 10 تا 30 درصد افزایش می یابد زیرا نیاز انرژی برای دفع گرما بیشتر است. بنابراین، با افزایش مصرف انرژی قابل سوخت و ساز (با افزایش نسبت کنسانتره به علوفه)، انرژی قابل سوخت و ساز بیشتری برای عملکردهای تولیدی در دسترس خواهد بود.
2 – تغذیه پروتئین
تغذیه جیره های با کمبود پروتئین به دلیل افزایش تولید گرما برای گردش پروتئین های بافتی منجر به افزایش بار حرارتی در حیوانات می شود. بنابراین، نیاز به تامین پروتئین تکمیلی برای کاهش استرس گرمایی وجود دارد. مطالعه ای برای بررسی اثر مکمل پروتئین برای گاوهای هلشتاین در شرایط استرس گرمایی انجام شد. مصرف ماده خشک در جیره با پروتئین بالا، 11 درصد و شیر اصلاح شده با چربی 4.3 درصد بیشتر بود. با این حال، نباید از جیره های با پروتئین خیلی زیاد استفاده شود، زیرا توسط گاو متابولیزه و دفع می شود. این فرآیند باعث ایجاد گرما و مصرف انرژی می شود. در برخی موارد مانند گاوهایی که در مراتع جو دوسر چرا می کنند ممکن است تنظیم سطح پروتئین امکان پذیر نباشد.
3 – چربی محافظت شده
افزایش تراکم انرژی جیره با استفاده از چربی ها می تواند به ویژه در هوای گرم مفید باشد. با این حال، تحقیقات در مورد اثرات تغذیه با جیره های پرچربی در هوای گرم نتایج متناقضی را به همراه داشته است. زمانی که مصرف خوراک گاو به دلیل استرس گرمایی به میزان قابل توجهی کاهش یافته، تغذیه بیش از حد از منابع چربی محافظت نشده، مانند دانه های روغنی بسیار آسان است. اگر از چربی بیش از حد استفاده شود هرگونه سود احتمالی با افزایش تراکم جیره با اثرات منفی چربی بر قابلیت هضم فیبر از بین خواهد رفت. لذا از آنجایی که چربی های عبوری تأثیری بر تخمیر شکمبه نمی گذارند، باید در هوای گرم درصد بیشتری از کل چربی از این منابع تامین شود.
4 – مکمل مواد معدنی
استفاده از مواد معدنی به ویژه پتاسیم در طول استرس گرمایی میتواند مفید باشد. بر اساس تحقیقات انجام شده، دفع پتاسیم از طریق پوست با تعریق در گاوهای تحت استرس گرمایی 5 برابر بیشتر از گاوها در دمای معمولی است. از آنجایی که اکثر کنسانتره ها دارای کمبود پتاسیم هستند، افزایش استفاده از کنسانتره برای گاوهای تحت تنش گرمایی به تامین نیازهای بالاتر پتاسیم کمک می کند.
تامین پتاسیم باید همراه با تامین سدیم باشد، زیرا این دو ارتباط نزدیکی با تنظیم بسیاری از عملکردهای بدن دارند. از دست دادن سدیم در ادرار در طول استرس گرمایی به دلیل کاهش سطح آلدوسترون خون افزایش می یابد و باید از طریق مکمل های غذایی جبران شود. بر اساس مطالعات انجام شده با استفاده از 1.5٪ پتاسیم و 0.38٪ سدیم تاثیر مثبتی در تولید شیر مشاهده شد که این تاثیر مثبت زمان استفاده از 1.5٪ پتاسیم با 0.67٪ سدیم بیشتر بود.
5 – مکمل ویتامینه
در میان ویتامین ها، نیاسین (ویتامین B3) به دلیل اثر آن بر اتساع عروق در پستانداران و نقش آن در متابولیسم لیپید مورد توجه است. نیاسین مانع افزایش اتلاف حرارت تبخیر از بدن می شود و این کار را با کاهش اثرات گرما در سطح سلول انجام می دهد. مقدار 6 گرم نیاسین به ازای هر گاو در روز می تواند مفید باشد زیرا باعث کاهش دمای پوست و افزایش تولید شیر می شود. تامین ویتامین C نیز با توجه به تاثیر آن در شرایط استرس گرمایی بر سطح پلاسما و بافت مفید باشد.
6 – بافرها
بافرهایی مانند بی کربنات سدیم باید در هوای گرم به ویژه در جیرههای با فیبر کم و غلظت بالا استفاده شود. جیره باید حاوی حداقل 0.75 درصد بی کربنات سدیم بر اساس ماده خشک باشد. این مقدار حداقل 0.15 کیلوگرم بافر در روز برای گاوهایی است که 20 کیلوگرم ماده خشک مصرف می کنند.
7 – افزایش دفعات تغذیه
به عنوان استراتژی بعدی، افزایش دفعات تغذیه می تواند تولید گرما را کاهش دهد زیرا این امر باعث افزایش یکنواختی جذب مواد مغذی شده و افزایش کل گرمای ناشی از تغذیه را در مدت طولانی‌تری پخش می‌کند. افزایش دفعات تغذیه می تواند با حفظ تخمیر یکنواخت شکمبه و اجازه مصرف بیشتر کنسانتره بدون کاهش pH شکمبه یا نسبت استات به پروپیونات از مشکل چربی شیر نیز جلوگیری می کند.
8 – وقت خوراک دادن
با خوراک دادن به گاوها در اوایل صبح (5 صبح تا 6 صبح)، گرمای هضم در ساعت 8 تا 9 صبح به اوج خود می رسد و به گاو اجازه می دهد قبل از گرم شدن روز مقداری از آن گرما را دفع کند. گاوی که در ساعت 8 صبح تغذیه می شود، حداکثر تولید گرما خود را در ساعت 11 صبح به بعد خواهد داشت که نامطلوب است. به طور مشابه، گاوهایی که در طول شب تغذیه می‌شوند، راحت‌تر خوراک می خورند و اوج تولید گرما در طول شب زمانی که دمای محیط پایین‌تر است رخ می‌دهد.
9 – آب
در شرایط استرس گرمایی، گاو جهت کاهش دمای بدن سعی در دفع آب از طریق پوست و تنفس می کند. در یک مطالعه، افزایش دمای محیط از 18 درجه سانتیگراد به 30 درجه سانتیگراد باعث افزایش 59 درصد دفع آب از طریق پوست و 50 درصد از طریق تنفس شد. بنابراین، تأمین آب خنک و تمیز به صورت آزاد مهم است.
